Glutamin: Fayda, Kullanım ve Yan Etkiler

Glutamin, insan vücudunda sayısız işleve hizmet eden hayati öneme sahip bir amino asittir. Bir protein yapı taşıdır ve bağışıklık sisteminin önemli bir bileşenidir. Ayrıca glutamin, bağırsak sağlığında önemli bir rol oynamaktadır.

Bu amino asit vücudunuz tarafından doğal olarak üretilir. Buna ek olarak çeşitli gıdalarda da bulunabilir. Ancak optimum sağlık düzeyi için glutamin takviyesinin gerekli olup olmadığından emin olmayabilirsiniz.

Bu makalede; glutaminin öneminden, glutamin takviyelerinin yararlarından ve güvenliğinden bahsedilmektedir.

 

Glutamin Nedir?

Glutamin bir amino asit türüdür. Amino asitler vücutta çok sayıda işlevi olan moleküllerdir. Birincil işlevleri, düzgün organ fonksiyonu için gerekli olan proteinlerin yapı taşları olmalarıdır. Ayrıca proteinlerin kanda madde taşıma, zararlı virüs ve bakterilerle savaşma gibi işlevleri bulunmaktadır.

Diğer birçok amino asit gibi iki forma sahiptir: L-glutamin ve D-glutamin. Moleküler düzenlemede küçük bir fark dışında neredeyse aynıdırlar. L-glutamin, gıdalarda ve takviyelerde bulunan formdur. Bazı takviyeler buna L-glutamin olarak atıfta bulunurken, diğerleri basitçe glutamin olarak adlandırır. Protein sentezi ve diğer işlevler için L-glutamin gerekliyken, canlı organizmalarda D-glutamin önemsiz görünmektedir.

Vücudunuz kendi başına L-glutamin üretebilir. Aslında glutamin, kanda ve diğer vücut sıvılarında en bol bulunan amino asittir. Vücudunuzun glutamin gereksinimlerinin onu üretme yeteneğini aştığı zamanlar da olabilmektedir. Bunun bir sonucu olarak glutamin, şartlı esansiyel bir amino asit olarak sınıflandırılır. Bu da yaralanma veya hastalık gibi belirli durumlarda diyetten alınması gerektiği anlamına gelir.

Ayrıca glutamin, bağışıklık sistemi ve bağırsak sağlığı için de kritik bir moleküldür.

 

Çeşitli Gıdalarda Bulunabilir

Glutamin çeşitli gıdalarda bulunabilir. Tipik bir diyet günde 3 ila 6 gram glutamin içerir. Ancak bu kişisel diyetinize bağlı olarak değişebilir. Yüksek protein içeriği nedeniyle hayvansal ürünler en çok glutamin içeren gıdalardır. Bununla birlikte bazı bitki bazlı gıdalar, proteinlerinde daha yüksek bir glutamin yüzdesine sahiptir.

Yapılan bir çalışmada, çeşitli gıdalardaki L-glutamin miktarını belirlemek için gelişmiş laboratuvar teknikleri kullanılmıştır. Her gıdada L-glutamin içeren protein yüzdeleri aşağıdaki gibidir

• Yumurtalar: %4,4 (100 g yumurta başına 0,6 g)
• Sığır eti: %4,8 (100 g dana eti için 1,2 g)
• Yağsız süt: %8,1 (100 g süt için 0,3 g)
• Tofu: %9,1 (100 g tofu başına 0,6 g)
• Beyaz pirinç: %11,1 (100 g pirinç için 0,3 g)
• Mısır: %16,2 (100 g mısır için 0,4 g)

Beyaz pirinç ve mısır gibi bazı bitkisel kaynaklar yüksek glutamin içeriğine sahip olsa da genel olarak düşük protein içeriğine sahiptirler. Sonuç olarak et ve diğer hayvansal ürünler, fazla miktarda glutamin tüketebilmenin en basit yoludur. Ne yazık ki, birçok farklı gıdanın kesin glutamin içeriği araştırılmamıştır. Glutamin, proteinlerin gerekli bir bileşeni olduğu için protein içeren hemen hemen her gıdada bulunabilir. Genel diyetinizde yeterli protein almaya odaklanmak, glutamin tüketiminizi potansiyel olarak artırmanın basit bir yoludur.

 

Bağışıklık Sistemi İçin Önemi

Glutaminin en önemli işlevlerinden biri bağışıklık sistemindeki rolüdür. Beyaz kan hücreleri ve bazı bağırsak hücreleri gibi bağışıklık hücreleri için önemli bir enerji kaynağıdır. Bu gibi kan değerleri büyük yaralanmalar, yanıklar veya ameliyatlar sonucunda düşebilir.

Vücudunuzun glutamin ihtiyacı onu üretme kabiliyetini aşarsa insan vücudu, bu amino asidin fazlasını serbest bırakmak için kas gibi protein depolarını parçalayabilir. Ayrıca, bir glutamin eksikliği olduğunda, bağışıklık sisteminin işlevi tehlikeye girebilir. Bu faktörlerin bir sonucu olarak, yüksek proteinli diyetler, yüksek glutaminli diyetler veya glutamin takviyeleri, yanıklar gibi büyük yaralanmalardan sonra sıklıkla reçete edilir.

Yapılan araştırmalara göre glutamin takviyeleri insan sağlığını çeşitli yönlerden iyileştirmeye yardımcı olabilir, enfeksiyonları azaltmaya destek olabilir ve ameliyattan sonra hastanede kalış sürelerini kısaltmaya yardımcı olabilir. Ayrıca, kritik hastalarda sağkalımı artırmaya yardımcı olduğu ve tıbbi maliyetleri düşürdüğü gösterilmiştir.

Diğer araştırmalar, glutamin takviyelerinin bakteri veya virüs bulaşmış hayvanlarda bağışıklık fonksiyonunu iyileştirmeye yardımcı olabileceğini göstermişir.

 

Bağırsak Sağlığındaki Rolü

Glutaminin bağışıklık sistemi yararları, bağırsak sağlığındaki rolü ile de ilgilidir. Bağırsaklar, insan vücudundaki bağışıklık sisteminin en büyük parçasıdır. Bunun nedeni, bağışıklık işlevlerine sahip çok sayıda bağırsak hücresinin yanı sıra bağırsaklarınızda yaşayan ve bağışıklık sağlığınızı etkileyen trilyonlarca bakteridir.

Glutamin, bağırsak ve bağışıklık hücreleri için hayati bir enerji kaynağıdır. Ayrıca bağırsaklarınızın içi ile vücudunuzun geri kalanı arasındaki bariyerin korunmasına destek olarak sızdıran bir bağırsağı önlemeye yardımcı olur. Bu durum zararlı bakteri ve toksinlerin bağırsaklarınızdan vücudunuzun geri kalanına yayılmasını engeller. Bağırsaktaki hücrelerin normal büyümesi ve bakımı için de glutamin gereklidir. Bağırsaklar bağışıklık sisteminde çok önemli bir rol oynadığından, glutamin bağırsak hücrelerini destekleyerek genel bağışıklık sağlığınıza fayda sağlayabilir.

 

Kas Kazanımı ve Egzersiz Performansına Etkileri

Protein yapı taşı olan glutaminin takviye olarak alınmasının kas kazanımı ve egzersiz performansı üzerine etkilerine dair araştırmalar yapılmıştır. Araştırmalarda; glutamin takviyelerinin, yorucu egzersizden sonra kas ağrılarında iyileşmeye yardımcı olabileceğini göstermiştir. Hatta bir çalışmada glutaminin tek başına veya karbonhidratlarla birlikte alımının, iki saatlik koşudan sonra kandaki yorgunluk belirtecini azaltmaya yardımcı olabileceği keşfedilmiştir. Glutamin, sporcuların bağışıklık fonksiyonunu güçlendirmek amacıyla da kullanılmıştır.

Yapılan diğer araştırmalar glutaminin karbonhidratlar ve belirli amino asitlerle birleştirildiğinde, kastaki karbonhidrat depolarının (glikojen) geri kazanılmasını iyileştirdiğini göstermiştir.

 

Dozaj, Güvenlik ve Yan Etkiler

Glutamin vücutta doğal olarak üretilen ve birçok gıdada bulunan bir amino asit olduğundan uygun miktarlarda zararlı olduğunu düşünmek için hiçbir neden yoktur. Tipik bir diyet günde 3 ila 6 gram içerebilir ancak bu miktar tüketilen gıdaların türüne ve miktarına bağlı olarak değişir.

Glutamin takviyesi çalışmalarında; altı hafta boyunca günde yaklaşık 5 gramdan günde yaklaşık 45 gram gibi yüksek dozlara kadar değişen geniş bir doz aralığı kullanmıştır. Bu yüksek dozlarda bile herhangi bir yan etki rapor edilmemiştir.

Genel olarak, düşük dozlarda kısa ve uzun süreli takviye kullanımının güvenli olduğu düşünülmektedir. Yüksek dozlarda ise kısa süreli kullanımda herhangi bir güvenlik endişesine rastlanmamıştır, fakat yüksek dozlarda uzun süreli kullanıma dair daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Düşük glutamin içeriğine sahip bitki bazlı bir diyet takip ediyorsanız önerilen günlük glutamin miktarını almaya devam edebilmek için takviyeler kullanabilirsiniz.

Glutamin takviyesi almaya karar verirseniz, genellikle günde yaklaşık 5 gram gibi düşük bir dozla başlamanız önerilir.

 

Sonuç

L-glutamin ve D-glutamin, glutamin amino asidinin iki türüdür. L-glutamin, vücutta doğal olarak üretilen ve çeşitli gıdalarda bulunan en önemli formdur. Tahminlere göre tipik bir diyet günde 3 ila 6 gram glutamin içerir.

Bağışıklık ve bağırsak hücreleri için enerji sağlar ve bağırsak bağlantılarının korunmasına yardımcı olur.

Vücudunuz yaralanma veya şiddetli hastalık gibi durumlarda optimal miktarda glutamin üretemediğinde takviye kullanımı bağışıklık sisteminiz ve iyileşmeniz için faydalı olabilir.

Glutamin popüler spor takviyelerinden biridir.

Kısa vadede takviye kullanımının güvenli olduğu düşünülmektedir. Uzun vadeli etkileri hakkında ise daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

 

 

Takviye edici gıdalar normal beslenmenin yerine geçemez. İlaç değildir. Hastalıkların önlenmesi veya tedavi edilmesi amacıyla kullanılmaz. Hamilelik ve emzirme dönemi ile hastalık veya ilaç kullanılması durumlarında doktorunuza danışın. Tavsiye edilen günlük porsiyonu aşmayın.

 

Bu bölüm sağlık profesyonelleri ve spor eğitmenleri içindir. Herhangi bir ürün tavsiyesi veya tıbbi öneri niteliği taşımaz.

 

Kaynakça

1. Breslow, R., & Cheng, Z. L. (2009). On the origin of terrestrial homochirality for nucleosides and amino acids. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 106(23), 9144–9146. https://doi.org/10.1073/pnas.0904350106
2. Durani S. (2008). Protein design with L- and D-alpha-amino acid structures as the alphabet. Accounts of chemical research, 41(10), 1301–1308. https://doi.org/10.1021/ar700265t
3. Newsholme, P., Procopio, J., Lima, M. M., Pithon-Curi, T. C., & Curi, R. (2003). Glutamine and glutamate--their central role in cell metabolism and function. Cell biochemistry and function, 21(1), 1–9. https://doi.org/10.1002/cbf.1003
4. Lacey, J. M., & Wilmore, D. W. (1990). Is glutamine a conditionally essential amino acid?. Nutrition reviews, 48(8), 297–309. https://doi.org/10.1111/j.1753-4887.1990.tb02967.x
5. Hall, J. C., Heel, K., & McCauley, R. (1996). Glutamine. The British journal of surgery, 83(3), 305–312. https://doi.org/10.1002/bjs.1800830306
6. Rao, R., & Samak, G. (2012). Role of Glutamine in Protection of Intestinal Epithelial Tight Junctions. Journal of epithelial biology & pharmacology, 5(Suppl 1-M7), 47–54. https://doi.org/10.2174/1875044301205010047
7. Kim H. (2011). Glutamine as an immunonutrient. Yonsei medical journal, 52(6), 892–897. https://doi.org/10.3349/ymj.2011.52.6.892
8. Lenders, C. M., Liu, S., Wilmore, D. W., Sampson, L., Dougherty, L. W., Spiegelman, D., & Willett, W. C. (2009). Evaluation of a novel food composition database that includes glutamine and other amino acids derived from gene sequencing data. European journal of clinical nutrition, 63(12), 1433–1439. https://doi.org/10.1038/ejcn.2009.110
9. Michael Gleeson, Dosing and Efficacy of Glutamine Supplementation in Human Exercise and Sport Training, The Journal of Nutrition, Volume 138, Issue 10, October 2008, Pages 2045S–2049S
10. Demling R. H. (2009). Nutrition, anabolism, and the wound healing process: an overview. Eplasty, 9, e9.
11. Lin, J. J., Chung, X. J., Yang, C. Y., & Lau, H. L. (2013). A meta-analysis of trials using the intention to treat principle for glutamine supplementation in critically ill patients with burn. Burns : journal of the International Society for Burn Injuries, 39(4), 565–570. https://doi.org/10.1016/j.burns.2012.11.008
12. Daurea Abadia De-Souza, Lewis Joel Greene, Pharmacological Nutrition After Burn Injury, The Journal of Nutrition, Volume 128, Issue 5, May 1998, Pages 797–803
13. van Zanten, A. R., Dhaliwal, R., Garrel, D., & Heyland, D. K. (2015). Enteral glutamine supplementation in critically ill patients: a systematic review and meta-analysis. Critical care (London, England), 19(1), 294. https://doi.org/10.1186/s13054-015-1002-x
14. Mittendorfer, B., Gore, D. C., Herndon, D. N., & Wolfe, R. R. (1999). Accelerated glutamine synthesis in critically ill patients cannot maintain normal intramuscular free glutamine concentration. JPEN. Journal of parenteral and enteral nutrition, 23(5), 243–252. https://doi.org/10.1177/0148607199023005243
15. Eroglu A. (2009). The effect of intravenous alanyl-glutamine supplementation on plasma glutathione levels in intensive care unit trauma patients receiving enteral nutrition: the results of a randomized controlled trial. Anesthesia and analgesia, 109(2), 502–505. https://doi.org/10.1213/ane.0b013e3181a83178
16. Fan, Y. P., Yu, J. C., Kang, W. M., & Zhang, Q. (2009). Effects of glutamine supplementation on patients undergoing abdominal surgery. Chinese medical sciences journal = Chung-kuo i hsueh k'o hsueh tsa chih, 24(1), 55–59. https://doi.org/10.1016/s1001-9294(09)60060-2
17. Calder, P. C., & Yaqoob, P. (1999). Glutamine and the immune system. Amino acids, 17(3), 227–241. https://doi.org/10.1007/BF01366922
18. Sacks G. S. (2011). Effect of glutamine-supplemented parenteral nutrition on mortality in critically ill patients. Nutrition in clinical practice : official publication of the American Society for Parenteral and Enteral Nutrition, 26(1), 44–47. https://doi.org/10.1177/0884533610392923
19. Ren, W., Li, Y., Yu, X., Luo, W., Liu, G., Shao, H., & Yin, Y. (2013). Glutamine modifies immune responses of mice infected with porcine circovirus type 2. The British journal of nutrition, 110(6), 1053–1060. https://doi.org/10.1017/S0007114512006101
20. Holecek M. (2013). Side effects of long-term glutamine supplementation. JPEN. Journal of parenteral and enteral nutrition, 37(5), 607–616. https://doi.org/10.1177/0148607112460682
21. Griffiths, R. D., Jones, C., & Palmer, T. E. (1997). Six-month outcome of critically ill patients given glutamine-supplemented parenteral nutrition. Nutrition (Burbank, Los Angeles County, Calif.), 13(4), 295–302.
22. van der Hulst, R. R., von Meyenfeldt, M. F., & Soeters, P. B. (1996). Glutamine: an essential amino acid for the gut. Nutrition (Burbank, Los Angeles County, Calif.), 12(11-12 Suppl), S78–S81. https://doi.org/10.1016/s0899-9007(97)85206-9
23. Wang, B., Wu, G., Zhou, Z., Dai, Z., Sun, Y., Ji, Y., Li, W., Wang, W., Liu, C., Han, F., & Wu, Z. (2015). Glutamine and intestinal barrier function. Amino acids, 47(10), 2143–2154. https://doi.org/10.1007/s00726-014-1773-4
24. Lehmkuhl, M., Malone, M., Justice, B., Trone, G., Pistilli, E., Vinci, D., Haff, E. E., Kilgore, J. L., & Haff, G. G. (2003). The effects of 8 weeks of creatine monohydrate and glutamine supplementation on body composition and performance measures. Journal of strength and conditioning research, 17(3), 425–438. https://doi.org/10.1519/1533-4287(2003)017<0425:teowoc>2.0.co;2
25. Chassaing, B., Kumar, M., Baker, M. T., Singh, V., & Vijay-Kumar, M. (2014). Mammalian gut immunity. Biomedical journal, 37(5), 246–258. https://doi.org/10.4103/2319-4170.130922
26. Legault, Z., Bagnall, N., & Kimmerly, D. S. (2015). The Influence of Oral L-Glutamine Supplementation on Muscle Strength Recovery and Soreness Following Unilateral Knee Extension Eccentric Exercise. International journal of sport nutrition and exercise metabolism, 25(5), 417–426. https://doi.org/10.1123/ijsnem.2014-0209
27. Antonio, J., Sanders, M. S., Kalman, D., Woodgate, D., & Street, C. (2002). The effects of high-dose glutamine ingestion on weightlifting performance. Journal of strength and conditioning research, 16(1), 157–160.
28. Carvalho-Peixoto, J., Alves, R. C., & Cameron, L. C. (2007). Glutamine and carbohydrate supplements reduce ammonemia increase during endurance field exercise. Applied physiology, nutrition, and metabolism = Physiologie appliquee, nutrition et metabolisme, 32(6), 1186–1190. https://doi.org/10.1139/H07-091
29. Song, Q. H., Xu, R. M., Zhang, Q. H., Shen, G. Q., Ma, M., Zhao, X. P., Guo, Y. H., & Wang, Y. (2015). Glutamine supplementation and immune function during heavy load training. International journal of clinical pharmacology and therapeutics, 53(5), 372–376. https://doi.org/10.5414/CP202227
30. Castell L. (2003). Glutamine supplementation in vitro and in vivo, in exercise and in immunodepression. Sports medicine (Auckland, N.Z.), 33(5), 323–345. https://doi.org/10.2165/00007256-200333050-00001
31. Candow, D. G., Chilibeck, P. D., Burke, D. G., Davison, K. S., & Smith-Palmer, T. (2001). Effect of glutamine supplementation combined with resistance training in young adults. European journal of applied physiology, 86(2), 142–149. https://doi.org/10.1007/s00421-001-0523-y
32. Wilkinson, S. B., Kim, P. L., Armstrong, D., & Phillips, S. M. (2006). Addition of glutamine to essential amino acids and carbohydrate does not enhance anabolism in young human males following exercise. Applied physiology, nutrition, and metabolism = Physiologie appliquee, nutrition et metabolisme, 31(5), 518–529. https://doi.org/10.1139/h06-028
33. Gleeson M. (2008). Dosing and efficacy of glutamine supplementation in human exercise and sport training. The Journal of nutrition, 138(10), 2045S–2049S. https://doi.org/10.1093/jn/138.10.2045S
34. Rohde, T., MacLean, D. A., & Pedersen, B. K. (1998). Effect of glutamine supplementation on changes in the immune system induced by repeated exercise. Medicine and science in sports and exercise, 30(6), 856–862. https://doi.org/10.1097/00005768-199806000-00013
35. Shao, A., & Hathcock, J. N. (2008). Risk assessment for the amino acids taurine, L-glutamine and L-arginine. Regulatory toxicology and pharmacology : RTP, 50(3), 376–399. https://doi.org/10.1016/j.yrtph.2008.01.004